วิธีรักษาโรคไข้เลือดออก วรรณกรรมโรคไข้เลือดออก วัคซีนไข้เลือดออก
โรคไข้เลือดออก
(Denque Fever/ Denque Hemorrhaqic Fever)ไข้เลือดออก เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่งพบมากในฤดูฝนเพราะมียุงเพิ่มมากขึ้น ทำให้มีไข้ร่วมกับมีเลือดออกตามจุดต่างๆ ของร่างกายโรคนี้เกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ
หลังจากถูกยุงลายกัดประมาณกี่วันจึงจะแสดงอาการของไข้เลือดออก?
ยุงลายที่เป็นพาหะของโรคจะเป็นยุงที่อาศัยอยู่ภายในบ้านและรอบๆ บ้านดูดกินเลือดคนเป็นอาหารและกัดเฉพาะเวลากลางวันประมาณ 4 – 6 วัน หลังจากถูกกัดอาการของโรคจะปรากฏให้เห็น
บางรายอาจเร็วหรือ ช้ากว่านี้ เร็วที่สุด 3วัน ช้าที่สุด 14วัน
จะทราบได้อย่างไร ว่าเป็นไข้เลือดออก?
- มีไข้แต่อาการไม่รุนแรงลักษณะไข้สูงแบบเฉียบพลัน ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ มีผื่นขึ้นตามตัว สามารถมองเห็นได้
- มีไข้สูงและมีอาการอย่างอื่นร่วมด้วยดังนี้
2.1. ระยะไข้:ไข้สูง 39 c – 40 c บางรายอาจถึงชักได้ไข้ลอยอยู่ 2 – 7 วัน หน้าจะแดง และตาอาจจะแดงด้วย ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะไม่มีอาการน้ำมูกไหลหรือไอมีส่วนน้อยที่มีอาการไอแบบไม่มีเสมหะ
2.2. ระยะเลือดออก: จะพบในวันที่ 3– 4 ของโรค ไข้จะลดลงตัวเย็น ผื่นขึ้น ผู้ป่วยจะซึมลง อาจมีอาการเลือดกำเดาไหล เลือดออกตามไรฟันท้องอืด ตับโต เบื่ออาหาร อาจมีเลือดออกในทางเดินอาหาร ซึ่งผู้ป่วยจะอาเจียนเป็นเลือดเก่าๆหรือถ่ายอุจจาระสีดำ อาการอาจรุนแรงถึงช็อก หมดสติ
2.3. ระยะพักฟื้น: จะฟื้นไข้เร็วและจะหายภายใน 2 – 3 วัน รวมระยะเวลาของโรคประมาณ 7 -10 วัน
การดูแลผู้ป่วยที่เป็นไข้เลือดออก
- ระยะที่มีไข้สูงควรเช็ดตัวลดไข้ในรายที่เคยมีประวัติชัก หรือปวดศีรษะและปวดเมื่อยตามตัว อาจจำเป็นต้องให้ยาลดไข้ โดยใช้ยาพาราเซตาเธกเธญเธฅ ไม่ควรใช้ยาแอสไพริน หรือไอบูโพรเฟน เพราะจะทำให้เลือดออกได้ง่ายขึ้น
- ให้น้ำชดเชยเพราะผู้ป่วยอาจมีภาวะขาดน้ำ เนื่องจากมีไข้สูง เบื่ออาหารและอาเจียน ควรให้ดื่มน้ำผลไม้หรือน้ำเกลือแร่ ในรายที่อาเจียน ควรให้ดื่มครั้งละน้อยๆ และดื่มน้ำบ่อยๆ
- ติดตามดูอาการอย่างใกล้ชิด ควรมาพบแพทย์เป็นระยะๆ เพื่อตรวจดูระดับของความเข้มข้นเลือดและเกล็ดเลือด ถ้าเกล็ดเลือดต่ำ เลือดจะออกง่าย ทำให้มีเลือดออกตามจุดต่างๆ ของร่ายกาย ระยะที่เกิดอาการช็อกส่วนใหญ่จะประมาณวันที่3 ของโรค (เวลาที่เกิดอาการช็อกแตกต่างกันไปแล้วแต่ระยะเวลาของไข้) อาการนำของช็อกได้แก่ ปวดท้อง อาเจียน/ ถ่ายเป็นเลือด ปัสสาวะน้อยลง มีอาการกระสับกระส่าย มือเท้าเย็น พร้อมๆกับไข้ลดลง ถ้าพบอาการเหล่านี้ให้รีบนำส่งโรงพยาบาล แต่หากเป็นชนิดที่ไม่รุนแรงอาการจะดีขึ้นในเวลา 5 – 7 วัน
- ผู้ป่วยอาจยังมีภาวะเกล็ดเลือดต่ำกว่าระดับปกติแม้ว่าอาการจะดีขึ้น และออกจากโรงพยาบาลแล้วก็ตามจึงควรหลีกเลี่ยงการกระทบกระแทกอย่างรุนแรงต่อไปอีก 3 – 5 วัน
- หากผู้ป่วยมีอาการปกติ สามารถไปโรงเรียนหรือทำงานได้
- ถ้าคนในบ้านมีไข้สูงควรพามาพบแพทย์เนื่องจากมีความเสี่ยงสูงที่จะได้รับเชื้อไวรัสเช่นเดียวกับผู้ป่วย
จะป้องกันไม่ให้เป็นโรคนี้ได้อย่างไร การป้องกันทำได้2 วิธี คือ
- ป้องกันไม่ให้ถูกยุงลายกัด ซึ่งยุงลายนี้จะกัดในเวลากลางวันควรนอนในมุ้งหรือติดมุ้งลวดป้องกันยุงเข้ามาในบ้านหลีกเลี่ยงการอยู่บริเวณมุมอับชื้น ทายากันยุงที่สกัดจากพืชธรรมชาติ
- กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายให้หมดไป ยุงลายจะเพาะพันธุ์ในน้ำใส ดังนั้นส่วนใหญ่สถานที่เพาะพันธุ์ยุงลายจะเป็นภาชนะที่เก็บน้ำใช้ในบ้าน เช่น โอ่งน้ำ ถ้วย รองขาตู้กันมด แจกันดอกไม้ ภาชนะนอกบ้านที่มีน้ำขัง เช่น ยางรถยนต์การทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายกระทำได้โดย
- ภาชนะที่ใช้เก็บน้ำต้องมีฝาปิด
- ใช้ทรายอะเบทใส่ในภาชนะขังน้ำไว้ใช้เพื่อทำลายไข่ยุง(ซึ่งสามารถรับได้ที่สถานีอนามัย)
- ทำลายภาชนะที่ไม่จำเป็นเพราะอาจมีน้ำขังได้
- พ่นละอองยาทำลายยุงลาย
โรคไข้เลือดออก
เป็นโรคติดต่อที่ต้องควบคุม
โดยสถานพยาบาลทุกแห่งจะรายงานการพบโรคให้กองควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข ดำเนินการควบคุมโรค ด้วยการพ่นสารเคมี เพื่อกำจัดยุงลายตัวแก่
ซึ่งจะดำเนินการให้หลังจากได้รับแจ้งจากสถานพยาบาลว่า มีผู้ป่วยบริเวณนั้น
หากท่านมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการพ่นสารเคมีกำจัดยุงลาย สามารถสอบถามได้ที่
สถานพยาบาล
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
นวัตกรรม ควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก 2
นวัตกรรม ควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหินซ้อน อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี
นายอานนท์ ภาคมาลี นักวิชาการสาธารสุข ชำนาญการ
อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) มีบทบาทเรื่องการดูแลสุขภาพในหมู่บ้าน งานหลักทั้งหมด 14 กลุ่ม งานอาสาสมัครสาธารณสุขของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพหินซ้อน มีบทบาทตามภาระงานที่มีการจัดแบ่งงาน จามความถนัดของตนเองครบทั้งหมด 14 กลุ่ม แต่เวลาไหนมีการรณรงค์ จะดำเนินงานร่วมกัน เพื่อให้เกิดความรักความสามัคคี ในการทำงานในหมู่บ้านและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างหมู่บ้าน เดิม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหินซ้อน ให้มีการทำงานตามบทบาทของแต่ละบุคคล พบว่า อาสาสมัครสาธารณสุข น้อยเกินไป ในการทำงานเกิดความท้อถอยและรู้สึกเมื่อยล้าขณะทำงาน ในปี 2554 ได้ปรับเปลี่ยนให้มีการทำงานทั้งตำบลในแต่ละหมู่บ้านพร้อมกัน เพื่อให้เกิดความรักความสามัคคีในการทำงานและแสดงความพร้อมเพียงกัน
ท่านสามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ link นี้ https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxuYXdhdHRha3VtMjAxMnxneDo1NDJhMmE0N2Q3ZWIwNTc4
วัคซีนไข้เลือดออก
มหิดลเผยวัคซีนไข้เลือดออก 4 สายพันธุ์สำเร็จแล้ว! |
มหิดลเผยวัคซีนไข้เลือดออก 4 สายพันธุ์สำเร็จแล้ว! |
ม.มหิดล เผยวัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออก 4 สายพันธุ์ สำเร็จแล้ว ปลอดภัยได้ผลดี เชื่อลดผู้ป่วยได้มากกว่า 90% เตรียมจ่อป้อนอุตสาหกรรม แต่ยังขาดโรงงานผลิตวัคซีน พร้อมกระตุ้นรัฐบาลอนุมัติงบประมาณ คาด 1 ปีเสร็จ ระบุคุ้มค่าการลงทุนแน่นอน เพราะอนาคตเนื่องจากปัญหาโลคร้อนและการขยายตัวของเมืองใหญ่ จะทำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออกรุนแรงอย่างมาก
นพ.สุธี ยกส้าน
หัวหน้าหน่วยงานวิจัยโครงการวิจัยและพัฒนาวัคซีน สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า งานวิจัยการพัฒนาวัคซีนไข้เลือดออกให้เป็นวัคซีนต้นแบบของเชื้อไวรัสเด่งกี่ทั้ง 4 สายพันธุ์ ซึ่งเริ่มมีการทดลองมาตั้งแต่ปี 2524 ทำให้ได้วัคซีนต้นแบบชุดแรก และสามารถส่งออกพัฒนาในระดับอุตสาหกรรมในต่างประเทศ ขณะที่ได้มีการพัฒนางานวิจัยวัคซีนต้นแบบชุดที่ 2 ซึ่งประกอบด้วย เชื้อไวรัสเด่งกี่ 4 สายพันธุ์ ซึ่งเชื้อที่ใช้ในการทดลองเป็นเชื้อเป็นที่ผ่านกระบวนการทดลองในห้องปฏิบัติการในหลอดทดลอง สัตว์ทดลอง และในอาสาสมัครทดลองที่เป็นมนุษย์ เพื่อพัฒนาไปสู่ระกับอุตสาหกรรมประสบผลสำเร็จเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ทั้งนี้ พบว่า วัคซีนได้ผลดี มีความปลอดภัยสูง ซึ่งวัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออกชุดนี้ถือว่าดีกว่าวัคซีนชุดแรก
“ในการฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออกจะฉีด 1-2 เข็ม และต้องฉีดทุกๆ 8 ปี ควรฉีดในเด็กก่อนวัยเรียน หรือประมาณ 3 ขวบ ซึ่งช่วงที่เด็กเป็นโรคไข้เลือดออกสูงสุดอยู่ที่ระหว่าง 3-9 ปี โดยใช้ปริมาณวัคซีนขนาด 0.5 ซีซี ส่วนผู้ใหญ่ฉีดวัคซีนปริมาณ 1 ซีซี หากมีการฉีดวัคซีนแล้ว จะช่วยให้ผู้ป่วยลดลงเกินกว่า 90% ทั้งนี้ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้เตรียมเทคโนโลยีการผลิต 2 วิธี วิธีแรกเพาะเลี้ยงในขวดพลาสติกพิเศษ สามารถผสมเป็นวัคซีนได้ถึง 1-2 แสนโดส ส่วนวิธีที่ 2 เป็นการเพาะเลี้ยงด้วยวิธีไบโอรีแอกเตอร์ (Bioreactor) หรือการเพาะเชื้อในขวดหมัก ซึ่งจะผลิตได้ครั้งละจำนวนมากหลายล้านโดส” นพ.สุธี กล่าว
“ผมได้รายงานผลความสำเร็จในการพัฒนาวัคซีนให้กับ ศ.คลินิก นพ.ปิยสะกล สกลสัตยาทรคณบดีคณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดลไปแล้ว โดยวัคซีนพร้อมที่จะป้อนในระดับอุตสาหกรรม แต่ปรากฏว่า ประเทศไทยขาดโรงงานผลิตวัคซีนที่ใช้เซลล์ อีกทั้งโรงงานที่มีอยู่ในประเทศยังไม่มีแห่งใดที่ได้รับมาตรฐานการผลิตที่ดีหรือจีเอ็มพี ซึ่งนี่คือ ความล้าหลังของไทย ที่สำคัญปัญหานี้ไม่ใช่เกิดขึ้นเฉพาะวัคซีนไข้เลือดออกเท่านั้น แต่เป็นปัญหากับงานวิจัยวัคซีนใหม่ๆ ทุกชนิด ที่มีการคิดค้นพัฒนา ตีพิมพ์ลงวารสารวิชาการแต่ก็ต้องขึ้นหิ้งไปเลย เพราะไม่มีโรงงานในระดับอุตสาหกรรม ดังนั้น มหาวิทยาลัยมหิดลจึงพยายามสร้างโรงงานวัคซีน ซึ่งอยู่ระหว่างการออกแบบแต่ยังไม่มีเงิน จึงอยากจะกระตุ้นให้รัฐบาลอนุมัติงบในการสร้างโรงงานวัคซีนจำนวน 80-100 ล้านบาท ซึ่งไม่มากและคุ้มค่ากับการลงทุน โดยตามแผนวัคซีนชาติได้มีการนำเสนอไปแล้วตั้งแต่ปี 2548 ทั้งนี้ โรงงานจะใช้ระยะเวลาในการก่อสร้าง 8 เดือนและตรวจรับรองคุณภาพอีกประมาณ 4 เดือน ไม่เกิน 1 ปี ก็จะมีโรงงานวัคซีนเกิดขึ้น” นพ.สุธี กล่าว
นพ.สุธี กล่าวด้วยว่า ขณะนี้ประเทศต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นประเทศเวียดนาม อินเดีย สิงคโปร์ มาเลเซีย มีโรงงานวัคซีนเกิดขึ้นนานแล้ว อีกทั้งยังรับจ้างผลิตวัคซีนส่งขายในต่างประเทศ ขณะที่ฟิลิปปินส์โรงงานวัคซีนกำลังจะเกิดขึ้นเร็วๆ นี้ ซึ่งหากประเทศไทยไม่มีโรงงานวัคซีนเป็นของตัวเอง ก็จะทำให้การยกระดับศักยภาพการผลิตยากลำบาก นักวิจัยในประเทศอาจต้องหนีไปให้ต่างประเทศเป็นผู้ผลิตก็เป็นได้
นพ.สุธี กล่าวต่อว่า นอกจากนี้ ปัญหาโลกร้อนจะทำให้พื้นที่ในการแพร่ระบาดขยายเพิ่มขึ้น และการที่เมืองใหญ่ๆ จะมีการขยายขนาดทำให้คนกระจุกตัวในเมืองมากขึ้น เช่น ในอนาคต 10-15 ปี กทม.จะมีประชาชนหนาแน่น 15-20 ล้านคน จะทำให้ยุงลายสามารถแพร่เชื้อได้ดีขึ้น ส่งผลให้มีผู้ป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกสูงขึ้นตามไปด้วย ทั้งนี้ เฉลี่ยประเทศไทยมีผู้ป่วยไข้เลือดออกปีละ 4 หมื่นถึง 1 แสนคน และจะมีผู้ติดเชื้อที่ไม่แสดงอาการอีก 3 เท่า ของผู้ป่วยทั้งหมด
“มั่นใจได้ว่า จะยังไม่มีเชื้อไวรัสเด่งกี่ไข้เลือดออกสายพันธุ์ใหม่เกิดขึ้นในช่วงนี้แน่นอน เพราะเชื้อไม่ได้เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว แต่สมมติหากเกิดเชื้อไวรัสสายพันธุ์ใหม่ขึ้น ก็ไม่ต้อง ตกใจเพราะเทคโนโลยีที่เรามีสามารถต่อยอดพัฒนาวัคซีนได้อย่างรวดเร็วภายใน 1 ปี หากเรายืนได้ด้วยตัวเองมีนวัตกรรม เทคโนโลยีของตัวเองไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นก็ไม่มีปัญหา” นพ.สุธีกล่าว
Link