ระบบอวัยวะสืบพันธุ์สตรี (Female reproductive system หรือ Female genital system) หรือ อวัยวะในสาขาการแพทย์ด้าน สูตินรีเวช (Obstetrics and Gynecology) ประกอบ ด้วยหลายๆอวัยวะ ซึ่งแบ่งได้เป็นอวัยวะเพศภายนอกของสตรี (Female external genitalia) และอวัยวะเพศภายในของสตรี (Female internal genitalia)
อวัยวะเพศภายนอกของสตรี ได้แก่ โยนี หรือ Vulva (ประกอบด้วย แคมเล็ก แคมใหญ่ และปุ่มกระสัน) ซึ่งเนื้อเยื่อเหล่านี้ทำหน้าที่เกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์ และจัดอยู่ในเนื้อเยื่อชนิดเดียวกับผิวหนัง ดังนั้นโรคของเนื้อเยื่อเหล่านี้จึงเช่นเดียวกับโรคผิวหนัง ซึ่งรวมถึงโรคมะเร็ง นอกจากนั้น ยังรวมถึงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ด้วย
อวัยวะเพศภายในของสตรี ได้แก่ ช่องคลอด มดลูก (ประกอบด้วย ตัวมดลูก และปากมด ลูก) ท่อนำไข่ (เมื่อรวมกับเนื้อเยื่อรอบๆท่อนำไข่ เรียกรวมกันว่า ปีกมดลูก) และรังไข่
- ช่องคลอด เป็นช่องที่ต่อจากปากมดลูกและเปิดสู่ภายนอกร่างกาย มีหน้าที่ในการสืบ พันธุ์ เป็นทางผ่านของประจำเดือนเป็นทางผ่านของอสุจิเข้าสู่มดลูก และเป็นทางผ่านของทา รกเมื่อคลอด โรคที่พบได้ของช่องคลอด เช่น การอักเสบติดเชื้อ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และโรคมะเร็ง
- มดลูก ประกอบด้วย
- ปากมดลูก มีหน้าที่ช่วยปกป้องสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่โพรงมดลูก และใน ช่วงตั้งครรภ์จะช่วยพยุงทารกให้สามารถอยู่ในครรภ์ได้ ลดโอกาสเกิดการแท้ง
- โพรงมดลูก เป็นโพรงที่เชื่อมต่อกับช่องคลอด และท่อนำไข่ โดยเป็นทางผ่านของสิ่งต่างๆจากช่องคลอด เช่น อสุจิ หรือจากท่อนำไข่ เช่น ไข่ เข้าสู่มดลูก และเป็นทางไหลออกของประจำเดือนเข้าสู่ช่องคลอดเพื่อไหลออกนอกร่างกาย
- กล้ามเนื้อมดลูก มีหน้าที่บีบตัวขับไล่สิ่งต่างๆออกจากโพรงมดลูก เช่น ประจำ เดือน และเป็นตัวช่วยพยุงทารกในช่วงตั้งครรภ์
- และเยื่อบุโพรงมดลูก มีหน้าที่เป็นเนื้อเยื่อที่ใช้ฝังตัวของไข่เพื่อการเจริญเป็นทา รก ซึ่งถ้าไม่มีการฝังตัวของไข่ เยื่อบุโพรงมดลูกจะหลุดลอกกลายเป็นประจำเดือน
อนึ่ง โรคของมดลูก เช่น มดลูกอักเสบ โรคของปากมดลูก เช่น ปากมดลูกอักเสบ โรคของกล้ามเนื้อมดลูก เช่นโรคเนื้องอกมดลูก โรคของเยื่อบุโพรงมดลูก เช่น โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ นอกจากนี้ เนื้อเยื่อต่างๆเหล่านี้ สามารถเกิดเป็นโรคมะเร็งได้ทุกเนื้อเยื่อ เช่น โรคมะเร็งปากมดลูก และโรคมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
- ท่อนำไข่ คือ ท่อที่นำไข่จากรังไข่เข้าสู่โพรงมดลูก โรคที่พบได้กับอวัยวะนี้ คือ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ลุกลามมาจากช่องคลอดและมดลูก และโรคมะเร็ง
- รังไข่ คือ อวัยวะที่สร้างไข่ และฮอร์โมนเพศหญิง โรคที่พบเกิดกับรังไข่ คือ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ลุกลามมาจากท่อนำไข่ โรคเนื้องอก และโรคมะเร็ง
ที่มา https://haamor.com/th/ระบบอวัยวะสืบพันธุ์สตรี/