แต๋น...แต่น...แตน..เป็น แว่น แว่น

ชื่อบันทึกมาแบบ...บอกนัยๆ  เป็นแว่น แว่น หมายถึง เป็นลักษณะวงกลม เหมือนซอยเป็นแว่นๆ  นะคะ 

อาหารเพื่อสุขภาพ บันทึกนี้ขอนำขนมหวาน หรือของกินเล่นมาฝากนะคะ  " ข้าวแต๋นน้ำแตงโม"  ของดีของฝากของชาวอำเภอสันทราย  จังหวัดเชียงใหม่ นะคะ

ปัจจุบันมีขนมมากมายที่เข้ามาแทนที่ขนมพื้นบ้าน ..เด็กๆสมัยใหม่ก็จะไม่ค่อยทานเพราะว่าดูเชยๆ ..ที่ไหนได้เป็นขนมที่มีคุณค่าทางโภชนาการ ไร้สารพิษ และที่สำคัญ ราคาถูกๆๆๆมากๆๆๆ....และยังได้ใจของคุณยายที่ได้ทำมาตั้งแต่สมัยคุณยายายังเด็ก อยู่เลยค่ะ

        ผลิตภัณฑ์จากข้าว ข้าวเป็นอาหารหลักของคนไทยมาตั้งแต่บรรพบุรุษ อาชีพทำนาของชาวเกษตรกรไทยมีมานาน บันทึกนี้ขอนำผลผลิตที่เกิดจากการนำข้าวไปแปรรูปให้เกิดมูลค่าเพิ่มหรืการนำไปทำขนมของกินเล่นของชาวล้านนา ในช่วงว่างงานการเก็บเกี่ยวผ่านไป ชาวบ้านก็จะมาร่วมกันทำ ข้าวแต๋น เพื่อเอาไว้กินในงานเทศกาล โดยเฉพาะชาวอำเภอสันทราย ที่อยู่กันมานาน รู้จัก “ข้าวแต๋น”  เป็นอย่างดี ข้าวแต๋นเป็นอาหารประเภทขนม เพราะการทำข้าวแต๋นจะนิยมทำในเทศกาล เช่น วันสงกรานต์ เข้าพรรษา ออกพรรษา งานบวช งานมงคลต่างๆ  แต่ในปัจจุบันนี้ ข้าวแต๋นทำได้ทุกฤดูกาลเพราะเป็นสินค้าที่เป็นความต้องการของผู้บริโภคทั่วไป เมื่อก่อนการเลี้ยงดูบุตรหลานมักจะปล่อยมากกว่าให้กินขนม อาหารต่างๆ แบบการง่ายๆ เดินเล่นก็กินได้ จึงได้ออกแบบการทำขนมที่ง่ายต่อการหยิบกิน และให้เป็นแผ่นๆเพื่อให้แบ่งปันได้ง่ายๆ  เป็นต้น

  จึงขอนำเสนอสูตรข้าวแต๋น ของบ้านห้วยฆ้อง อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ที่มีชื่อเสียงการทำข้าวแต๋น น้ำแตงโม เป็นที่ยอมรับของชุมชน  และเข้าโครงการของ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ของอาจารย์อนุสรณ์ วิจารณ์ปรีชา นักวิชาการศึกษา ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยแม่โจ้

(ที่นี่  https://www.artsandculture.mju.ac.th/lanna/images/stories/data/Poompanya/0001.pdf)

ข้าวแต๋นน้ำแตงโมของดีสันทราย

ส่วนผสมและวัสดุอุปกรณ์

1. ข้าวสาร (ข้าวเหนียว)  5  ลิตร

2. น้ำแตงโม  2  กิโลกรัม

3. น้ำตาลทราย   1.5  กิโลกรัม

4. เกลือป่น   2  ช้อนแก

5. งาดำ   2  ขีด

6. น้ำมันพืช   3  ลิตร

7. หมอนึ่งหรือรังถึง

8. เครื่องปั่นน้ำผลไม้

9. ตะแกรงสำหรับตากแดด

10. พิมพ์สำหรับทำข้าวแต๋นให้เป็นวงกลม

11. เครื่องชั่ง

12. กระทะ

13. เตา

14. ตะหลิว

15. ถาด

16. กะละมัง

ขั้นตอนและวิธีทำ

1. ล้างข้าวสารให้สะอาด

2. แช่ข้าวสารที่ล้างแล้วไว้ประมาณ 6 ชั่วโมง

3. รินน้ำที่แช่ข้าวทิ้ง จากนั้นล้างให้สะอาดอีกครั้งหนึ่ง โดยไม่เขย่าเพื่อไม่ให้เมล็ดข้าวหัก

4. พักข้าวไว้ในภาชนะสานที่เรียกเป็นภาษาถิ่นว่า “ซ้าหวด” เพื่อให้สะเด็ดน้ำ

5. นึ่งข้าวสารให้สุก หากใช้รังถึงให้รองด้วยผ้าขาวบาง

6. ทำน้ำแตงโม (โดยใช้เครื่องปั่น) ใส่เกลือป่นและน้ำตาลลงไปในน้ำแตงโมปั่นให้มี

รสชาติพอดี

7. เทน้ำแตงโมลงไปผสมกับข้าวที่นึ่งสุกแล้ว ใช้ไม้พายคนให้เข้ากัน

8. แช่พิมพ์รูปวงกลมในน้ำ

9. วางพิมพ์ลงบนตะแกรงและนำข้าวที่ผสมน้ำแตงโมใส่ลงในแบบพิมพ์ เกลี่ยข้าวให้

  บางพอดี (อาจชั่งข้าวก่อนใส่ลงไปในแบบพิมพ์) ยกแบบพิมพ์ออก

10. ยกตะแกรงขาวออกไปตากแดด ทิ้งไว้  1 วัน

วิธีทอดข้าวแต๋น

1. นำน้ำมันพืชใส่กระทะตั้งไฟให้ร้อน จากนั้นนำข้าวแต๋นที่ตากจนแห้งสนิทมาทอดให้

  เหลือง แล้วตักพักไว้ให้เย็น

2. นำบรรจุถุงผลิตภัณฑ์ เพื่อจัดจำหน่ายต่อไป