ข้อมูลการรักษา และปฏิบัติตน ในโรคปวดข้อ ข้ออักเสบ ข้อเสื่อม ข้อมูลน่ารู้สำหรับประชาชนครับ จากสมาคมรูมาติสมแห่งประเทศไทย
การปวดข้อเกิดได้จากหลายสาเหตุ
โรคข้อเกิดได้จากลายสาเหตุ ซึ่งมีมากกว่า 100 โรค ทำให้เกิดการบวม, ปวด และลดการเคลื่อนไหวของข้อ และเนื้อเยื่อรอบๆ ข้อต่างๆ ของร่างกาย สำหรับโรคข้ออักเสบชนิดที่เรื้อรัง จำเป็นต้องรักษาไปตลอดชีวิต สาเหตุที่แท้จริงของโรคข้ออักเสบหลายๆ ชนิด ยังไม่เป็นที่ทราบชัดเจนโรคข้อที่พบบ่อยๆ มีสองกลุ่มได้แก่
1) โรคข้อรูมาตอยด์ ซึ่งมีอาการอักเสบของเยื่อบุภายในของข้อ ทำให้เกิดการบวม, แดง, ปวด การอักเสบเรื้อรังทำให้มีปวดข้อ และขยับเคลื่อนไหวข้อได้ลดลง
2) โรคข้อเสื่อมตามอายุ ซึ่งมีการเสื่อมสภาพของกระดูกอ่อนที่ปกป้อง และครอบคลุมผิวของกระดูกข้อ ไม่ให้กระดูก 2 ชิ้นสบกัน ทำให้เกิดความปวด และขยับได้น้อยลงเมื่อกระดูกถูบนกระดูก
การรักษานอกเหนือจากการใช้ยา
1. ในผู้ป่วยที่เป็นโรคข้ออักเสบเรื้อรัง ควรได้มีการปฏิบัติตนให้ถูกต้องทุกวัน นอกเหนือจากการรับประทานยา การออกกำลังกาย : การออกกำลังกายที่ถูกต้อง และสม่ำเสมอเป็นประจำ เป็นสิ่งสำคัญนอกเหนือจากการรับประทานยา เพราะการออกกำลังกายช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ทำให้ข้อมีความยืดหยุ่น และปกป้องกระดูกข้อ
การออกกำลังกายแบ่งอย่างกว้างๆ เป็น 2 แบบ1.1) การออกกำลังกายเพื่อการรักษา แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูจะเป็นผู้ช่วยคุณในเรื่องนี้ โดยวางแผนการออกกำลังกายที่เหมาะสมสำหรับคนไข้เป็นรายๆ ไป การออกำลังการแบบแอโรบิค โดยทั่วไปใช้ได้ดีกับผู้ป่วยโรคข้อ เช่นการว่ายน้ำ เพราะหลีกเลี่ยงการทำงานหนักของข้อ1.2) การออกกำลังกายเพื่อการสันทนาการ รวมความทั้งหมดของการเคลื่อนไหวของร่างกายเพื่อการหย่อนใจ หรือทำให้ร่างกาย และจิตใจสดชื่น ควรหลีกเลี่ยงกีฬาที่มีการกระทบกระแทกใช้ความรุนแรง (Contact Sport) เช่น ฟุตบอล
2. กายภาพบำบัด / กิจกรรมบำบัด
กายภาพบำบัดจะช่วยในเรื่องเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และการเพิ่มพิสัยของข้อให้ขยับได้มากขึ้น ถ้ามีการติดขัดของข้อ รวมทั้งการบำบัดการปวดโดยไม่ต้องใช้ยา
3. พักผ่อน : การพักผ่อนที่เหมาะสมช่วยลดอาการปวดได้ ต้องระวังไม่ให้พักผ่อนมากเกินไป เนื่องจากจะทำให้กล้ามเนื้ออ่อนเปลี้ยได้ จากการนอนนาน ๆ1) ความร้อน และความเย็น : การใช้ความร้อน หรือเย็นช่วยลดความเจ็บปวดลงได้ชั่วคราว การให้ความร้อนสามารถให้ได้ในรูปน้ำอุ่น, กระเป๋าน้ำร้อน, กระเป๋าไฟฟ้าเป็นต้น ความเย็นสามารถให้ได้ในรูปน้ำแข็ง เจลเย็น (cold pack) เป็นต้น2) อาหาร : อาหารที่ถูกโภชนาการ และการควบคุมน้ำหนักที่เหมาะสมกับส่วนสูง ช่วยลดการปวดของข้อบางชนิดได้
สัญญานเตือนโรคข้ออักเสบเรื้อรังถ้าคุณมีอาการดังต่อไปนี้มากกว่า 2 สัปดาห์ ควรปรึกษาแพทย์- ปวดข้อ- ข้อติด- ข้อบวมการพบแพทย์ในระยะเริ่มต้นของโรคช่วยชะลอความเสียหายของข้อ ยิ่งโรคข้ออักเสบเป็นนานเท่าไร ความเสียหายต่อข้อยิ่งมีมากขึ้นเท่านั้น
อนึ่งกรณีที่คุณมีการบาดเจ็บของข้อที่เกิดจากการใช้งานมากเกินไป หรือมีการเกิดอุบัติเหตุต่อข้อ เพิ่มอัตราเสี่ยงในการเป็นโรคข้อนั้นๆเสื่อมก่อนเวลาอันสมควร การออกกำลังกล้ามเนื้อรอบๆ ข้อให้แข็งแรงอาจลดอัตราเสี่ยงดังกล่าวได้ ควรปรึกษาแพทย์สำหรับโปรแกรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมเช่นกัน
ที่มา https://www.thaihealth.net/h/article429.html