ปวดหัว ปวดศีรษะ (Headache)


ระบบและอวัยวะที่เกี่ยวข้อง :

ศีรษะ 

อาการที่เกี่ยวข้อง :

ปวดศีรษะ 

บทนำ

ปวดหัว หรือ ปวดศีรษะ (Headache) เป็นอาการ ไม่ใช่โรค (โรค อาการ ภาวะ) เป็นอาการที่พบบ่อยมาก ทั้งในเด็กและในผู้ใหญ่ โดย 2 ใน 3 ของเด็กทั้ง หมด และ 9 ใน 10 ของผู้ใหญ่เคยมีอาการปวดหัว ผู้หญิงและผู้ชายมีโอกาสเกิดอาการนี้ได้เท่าๆกัน

องค์การอนามัยโลก มีความเห็นตรงกับสมาคมปวดหัวนานาชาติ (The International Headache Society) กล่าวคือ แบ่งการปวดหัวตามสาเหตุออก เป็น 3 กลุ่มใหญ่ คือ อาการปวดหัวปฐมภูมิ (Primary headache) อาการปวดหัวทุติยภูมิ (Secondary headache) และอาการปวดหัวจากประสาท และอื่นๆ (Neuralgias and other headache)



  • อาการปวดหัวจากประสาท และอื่นๆ (Neuralgias and other headache) เช่น อาการปวดหัวที่เกิดจากประสาทสมองเส้นที่ 5 ที่กำกับดูแลใบหน้า (Trigeminal neuralgia) มักเป็นอาการปวดหัวปานกลาง เรื้อรัง และมีการปวดใบหน้าร่วมกับอาการปวดหัวด้วย ส่วนใหญ่มักเกิดด้านเดียว แต่ประมาณ 10% พบเกิดทั้งสองข้าง ทั้งนี้เกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่ที่พบบ่อยคือ จากมีหลอดเลือดกดทับประสาทเส้นนี้

อาการปวดหัวเกิดได้อย่างไร?

อาการปวดหัว เกิดจากประสาทที่รับความเจ็บปวดในบริเวณศีรษะและลำคอถูกกระตุ้นจากสาเหตุต่างๆ จึงส่งความรู้สึกนี้ไปยังสมองส่วนกลาง ส่งผลให้สมองตอบสนองเป็นอาการปวดหัว

การกระตุ้นประสาทรับความเจ็บปวดในส่วนศีรษะ และลำคอ เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น

แพทย์วินิจฉัยสาเหตุปวดหัวได้อย่างไร?

เนื่องจากอาการปวดหัวพบได้บ่อยมาก และมักเกิดจากสาเหตุที่ไม่รุนแรง เช่น ร่วมกับอาการไข้จากโรคต่างๆ ดังนั้น แพทย์มักให้การวินิจฉัยและให้การรักษาโรคเหล่านั้น จากประวัติอาการ การตรวจร่างกาย อาจร่วมกับการตรวจเลือดทางห้องปฏิบัติการ แต่แพทย์จะวินิจฉัยหาสาเหตุของอาการปวดหัวเพิ่มเติม ต่อเมื่อ ผู้ป่วยมีอาการปวดหัวรุนแรง มีอาการปวดหัวเรื้อรังและทวีความรุน แรงเพิ่มต่อเนื่อง และ/หรือ ร่วมกับมีอาการผิดปกติอื่นๆ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หรือ แขน/ขาอ่อนแรง

โดยทั่วไป แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุอาการปวดหัวจาก ประวัติอาการ การตรวจร่างกาย การตรวจดวงตา การตรวจระบบประสาทและการตรวจภาพสมองด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ และ/หรือ คลื่นแม่เหล็กเอ็มอาร์ไอ นอกจากนั้น อาจมีการตรวจอื่นๆเพิ่มเติมตาอาการผู้ป่วย และดุลพินิจของแพทย์ เช่น การเจาะหลัง เพื่อตรวจน้ำไขสันหลัง เมื่อสงสัยโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบเป็นต้น

รักษาอาการปวดหัวได้อย่างไร?

แนวทางการรักษาอาการปวดหัว ได้แก่

ปวดหัวเป็นอาการรุนแรงไหม?

ความรุนแรงของอาการปวดหัว ขึ้นกับสาเหตุ ซึ่ง มีได้ตั้งแต่ ไม่รุนแรง หายได้เองด้วยการพักผ่อน เช่น ปวดหัวจากการนอนไม่หลับ หรือปวดหัวปานกลางจากการมีไข้สูง หรือในโรคปวดหัวไมเกรน ซึ่งใช้รักษาด้วยการกินยา หรือ ปวดหัวรุนแรงจากโรคเนื้องอกสมอง ซึ่งต้องรักษาด้วยการผ่าตัด และอาจร่วมกับรังสีรักษา

ดูแลตนเองอย่างไร? ควรพบแพทย์เมื่อไร?

ดังกล่าวแล้วว่า อาการปวดหัวเกิดจากหลายสาเหตุ ทั้งสาเหตุที่ไม่รุน แรง และสาเหตุที่รุนแรง ดังนั้นเมื่อมีอาการปวดหัว ควรสังเกตตนเองเสมอ เพื่อการพบแพทย์แต่เนิ่นๆ

ป้องกันปวดหัวได้อย่างไร?

การป้องกันอาการปวดหัว คือ การป้องกันสาเหตุดังกล่าวแล้วที่ป้องกันได้ เช่น ป้องกันอาการไข้จากการติดเชื้อด้วยการรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัติแห่งชาติ) รักษาสุขภาพจิต และพักผ่อนให้เพียงพอเพื่อลดการเกิดอาการปวดหัวจากความเครียด ตรวจสุขภาพดวงตาเป็นประจำทุกปี เพื่อป้องกัน รักษาโรค และรักษาอาการทางสายตาแต่เนิ่นๆก่อนก่ออาการปวดหัวเรื้อรัง และเลิกสุรา เป็นต้น
ที่มา   https://haamor.com/th/ปวดหัว/

อัพเดทล่าสุด