การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทจากยาเคมีบำบัด (Chemotherapy: Nervous system changes)


การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทจากเคมีบำบัดเกิดได้อย่างไร?

ยาเคมีบำบัด อาจก่อให้เกิดการบาดเจ็บเสียหายต่อเซลล์ระบบประสาทได้ โดยเฉพาะประสาทส่วนปลาย (Peripheral nerve) ที่กำกับดูแลแขน ขา ดังนั้นเมื่อได้รับยาเคมีบำบัด จึงอาจมีผลข้างเคียงจากการบาดเจ็บของประสาทต่างๆได้ เช่น ประสาทส่วนปลาย หรือ ประสาทหู ทั้งนี้ความรุนแรงของอาการขึ้นกับชนิด และปริมาณ (Dose) ของยาเคมีบำบัด เช่น ยาเคมีบำบัดในกลุ่ม Taxanes และ Platinum

ส่วนใหญ่ของอาการมักเกิดตั้งแต่ได้รับยาในครั้งแรก แต่อาการจะไม่รุนแรง อาการจะค่อยๆรุนแรงขึ้นเมื่อได้รับยาในครั้งต่อๆไปตามปริมาณของยาที่สะสมสูงขึ้น

อาการทางระบบประสาทเหล่านี้ อาจจะดีขึ้นได้ภายหลังครบยาเคมีบำบัดแล้วประมาณ 6 เดือน ถึง 1 ปี แต่บางอาการอาจคงอยู่ตลอดไป เช่น ผลต่อประสาทหูของยาในกลุ่ม Platinum ซึ่งจะส่งผลให้ผู้ป่วยมีการได้ยินลดลงตลอดไป

เคมีบำบัดก่ออาการทางระบบประสาทอย่างไร?

อาการทางระบบประสาทที่อาจพบได้จากการได้รับยาเคมีบำบัด คือ

ป้องกันอาการทางระบบประสาทจากเคมีบำบัดอย่างไร?

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีป้องกันอาการทางระบบประสาทจากยาเคมีบำบัด

ดูแลตนเองอย่างไรเมื่อมีอาการทางระบบประสาทจากเคมีบำบัด? ควรพบแพทย์เมื่อ ไร?

การดูแลตนเอง การพบแพทย์เมื่อมีอาการทางระบบประสาทจากยาเคมีบำบัด คือ

  • ปรึกษาแพทย์ พยาบาลทางเคมีบำบัด และปฏิบัติตามคำแนะนำ
  • เข้าใจ และยอมรับ เพื่อการปรับตัว และเพื่อการดูแลตนเอง
  • บอกเล่าอาการกับครอบครัว คนดูแล เพื่อการดูแลผู้ป่วยได้อย่างเหมาะสม
  • ระมัดระวังในการลุก นั่ง ยืน เดิน ใช้ราวเกาะ อาจต้องใช้ไม้เท้าช่วย
  • ระมัดระวังการใช้ของมีคมต่างๆ
  • ควรสวมรองเท้าเสมอรวมทั้งในบ้าน เป็นรองเท้าหัวปิด ไม่คับ อ่อนนุ่ม เพื่อป้องกันแผลที่เท้าเกิดโดยไม่รู้ตัว
  • สวมถุงมือในการทำงานสกปรกเสมอเช่น ล้างจาน ทำสวน
  • กายภาพบำบัดตามแพทย์แนะนำ พยายามนวด เคลื่อนไหว และออกกำลัง นิ้ว มือ เท้า แขน ขา สม่ำเสมอ บ่อยๆ
  • ดูแลตนเองเรื่องท้องผูก
  • ไม่ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะจะส่งผลให้อาการมากขึ้น โดยเฉพาะการทรงตัว
  • สังเกตแผลต่างๆที่มือ เท้า เสมอ เพื่อการดูแลรักษา ป้องกันการติดเชื้อ เพราะอา การชาจะส่งผลให้เกิดแผลโดยไม่รู้ตัว
  • ควรพบแพทย์ เมื่ออาการต่างๆเลวลง หรือ เมื่อกังวลในอาการ

ที่มา   https://haamor.com/th/การเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาทจากยาเคมีบำบัด/

อัพเดทล่าสุด