ปลากรายเป็นปลาตัวยาว เหนือครีบจะมีจุดสีดำยาวถึงหาง มีเกล็ดเล็กและก้างมาก
การนำปลากรายมาทำอาหารหรือเนื้อปลากรายมาทำเป็นลูกชิ้นปลากราย ถ้าเป็นเนื้อปลากรายแท้ทั้งหมดก็อร่อยมาก เช่น ทอดมัน แกงเขียวหวาน แกงเผ็ด เชิงปลากรายต้มยำ ฯ ที่เชียงใหม่ยังพอหาซื้อได้บ้าง เช่นที่ ตลาดประตูเชียงใหม่ ตอนเช้าๆ ร้านที่มีปลากรายจะอยู่ด้านหน้าริมถนนหน้าโลตัสเอ็กซ์เพรส จะขูดใส่เป็นถุงไว้ถุงละครึ่งกิโล 80 บาท ใครมาเชียงใหม่หรืออยู่เชียงใหม่ แวะซื้อได้นะคะ นำไปทำลูกชิ้นปลากราย อาหารได้หลายอย่าง แต่ถ้าเป็นเชิงปลากรายคงต้องสั่งไว้ล่วงหน้าให้ทำมาให้ค่ะ ได้ทำผัดเผ็ดปลากรายไปฝากมื้อเย็นที่บ้านน้องเพลิน และนำมาฝากที่นี้ด้วยค่ะ
ผัดเผ็ดปลากราย
เครื่องปรุงพริกแกง
1. พริกแห้ง 2 .ตะไคร้ 3. หอมแดง 4. กระเทียม 5. ข่า 6. ผิวมะกรูด 7. กะปิ
วิธีทำ ตำเครื่องพริกแกงทั้งหมดให้ละเอียดหรือใส่เครื่องปั่นให้ละเอียด กระทะตั้งไฟ พอร้อนใส่น้ำมันมะพร้าวหรือน้ำมันอื่นๆ ใส่พริกแกงคั่วให้หอม มือจุ่มน้ำหยิบเนื้อปลากรายปั้นเป็นก้อนพอคำใส่ลงในพริกแกงถ้าแห้งใส่น้ำที่ละน้อยจนหมด แล้วปรุงรสด้วยน้ำปลาน้ำตาล ใส่กระชาย เคี่ยวไปสักพักชิมรสดูว่าพอดีหรือยัง ใส่มะเขือพวง พอมะเขือสุกใส่พริกไทยสด ใบมะกรูดฉีก ใบโหระพา คนอีกครั้ง ก็ตักใส่จานได้
1. พริกแห้ง 2 .ตะไคร้ 3. หอมแดง 4. กระเทียม 5. ข่า 6. ผิวมะกรูด 7. กะปิ
กระชายหั่นฝอย
พริกไทยสด
มะเขือพวงเด็ดขั้วออกล้างให้สะอาด
เนื้อปลากราย
ตำเนื้อปลากรายใส่เกลือพอประมาณตำไปมาเพื่อให้เนื้อปลาเหนียว
พรือแกงตำหรือปั่นด้วยเครื่องปั่น น้ำมันมะพร้าวใส่กระทะ 1 ช้อนโต๊ะ นำพริกแกงคั่วไปมาให้หอม
เนื้อปลากรายปั้นเป็นลูกกลมๆหรือไม่ปั้นทำเป็นพอคำใส่ในกระทะ คนไปมาเติมน้ำสักนิด
ผัดเผ็ดปลากราย ถ้าเพิ่มน้ำให้มากขึ้นจะเป็นแกงป่า แล้วเปลี่ยนจากใบโหระพาเป็นใบกระเพราแทนก็จะเป็นแกงป่า
ถ้ามีพริกสดเม็ดใหญ่ก็หั่นใส่ลงไปด้วยได้ รวมทั้งใส่ใบยี่หร่าก็หอมอร่อยมากขึ้น
ข้าวดอกอัญชัน
สมุนไพรในผัดเผ็ดปลากราย
ในพริกแกง
1. พริก ผล
รสเผ็ดร้อน แก้ลมจุกเสียด แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้แน่น ขับผายลม เจริญอาหาร
2 .ตะไคร้ ต้นรสหอมปร่า ขับลม แก้โรคทางเดินปัสสาวะ แก้นิ่ว ดับกลิ่นคาว เจริญอาหาร
3. หอมแดง หัว ขับลมในกระเพาะอาหารลำไส้ ตำสุมกระหม่อมเด็กแก้หวัด
4. กระเทียม หัว รสร้อนฉุน แก้ไอ แก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน แก้แผลเน่า เนื้อร้าย บำรุงธาตุ ขับโลหิตระดู แก้โรคประสาท แก้ปวดหู แก้หูอื้อ ระบายพิษไข้ แก้ริดสีดวงงอก ขับพยาธิในท้อง แก้โรคในปาก แก้คออักเสบ แก้หืด แก้อัมพาต แก้ลมเข้าข้อ แก้จุกเสียด แน่นเฟ้อ แก้ปัสสาวะขัด บำรุงปอด แก้ปอดพิการ ปอดบวม แก้วัณโรคปอด แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้ฟกบวม แก้สะอึก คั้นผสมน้ำอุ่นและเกลือเล็กน้อย อมบ้วนปาก ฆ่าเชื้อโรคในปากแก้ปากเหม็น ดองน้ำผึ้ง หรือ รับประทานสดๆ วันละ ๕-๑๐ กลีบ แก้ท้องอืดเฟ้อ แน่นจุกเสียด
5. ข่า เหง้ารสเผ็ดร้อนขม แก้ปวดท้อง จุกเสียดแน่น ขับลมให้กระจาย แก้ฟกบวม แก้พิษ แก้บิด แก้ตกโลหิต แก้ลมป่วง แก้กลากเกลื้อน ขับน้ำคาวปลา แก้สันนิบาตหน้าเพลิง ตำกับมะขามเปียกและเกลือให้สตรีรับประทานหลังคลอด ขับน้ำคาวปลา ขับรก
ในผัดเผ็ดที่ไม่ได้ตำ
1. กระชาย เหง้า รสเผ็ดร้อนขม แก้โรคอัเกิดในปาก แก้มุตกิต แก้ลมอันบังเกิดแก้กองหทัยวาย แก้ปากเปื่อย ปากแตกเป็นแผล ชับระดูขาว แก้ใจสั่น แก้ปวดมวนในท้อง แก้บิดมูกเลือด แก้ปวดเป่ง รักษาลำไส้ใหญ่อักเสบ บำรุงกำลัง
ราก (นมกระชาย ) รสเผ็ดร้อนขม แก้กามตายด้าน ทำให้กระชุ่มกระชวย บำรุงความกำหนัด
2. พริกไทยสด รสเผ็ดร้อน แก้อัมพฤกษ์ แก้ลมลั่นในท้อง บำรุงธาตุ แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้เสมหะเฟื่อง แก้มุตกิต
3. มะเขือพวง ลูก รสขมเฝื่อนเปรี้ยวเล็กน้อย ช่วยย่อยอาหาร ขับปัสสาวะ ตำคั้นเอาน้ำผสมเกลือแก้ไอ
4. ใบมะกรูด ใบ รสปร่าหอม แก้ไอ แก้อาเจียนเป็นโลหิต แก้ช้ำใน ดับกลิ่นคาว
5. ใบโหระพา ใบ รสเผ็ดปร่าหอม ต้มดื่ม แก้ท้องอืด แก้ลมวิงเวียน ช่วยย่อยอาหาร ขับลมในลำไส้ ขับเสมหะ
( ขอบคุณสรรพคุณสมุนไพรจากหนังสือ เภสัชกรรมไทย ฯโดยวุฒิ วุฒิธรรรมเวช )
สมุนไพรไทยที่อยู่ในอาหารมีประโยชน์ทำให้อาหารหอมอร่อยแล้วยังได้สรรพคุณด้านยาอีกด้วย ผัดเผ็ดจึงเป็นอาหารอีกอย่างที่ใส่สมุนไพรหลายอย่างแต่ละอย่างก็มีประโยชน์มากดีต่อสุขภาพหลายอย่าง สมุนไพรบางชนิดก็ปลูกเองได้ในบริเวณบ้าน ผัดเผ็ดถ้าไม่มีเนื้อปลากราย ใช้ปลาตัวเล็กๆมาสับให้ละเอียดทั้งก้างทั้งเนื้อปลา แล้วปั้นเป็นก้อนลูกชิ้นเล็กๆได้ ซึ่งจะทำให้เราได้แคลเซียมจากก้างปลาด้วย (ทางภาคกลางจะเรียกแกงสับนก) หรือใช้เนื้อสัตว์อย่างอื่นแทนได้ แต่ถ้าทำเป็นอาหารเจ มังสวิรัต ก็ใช้เห็ดหรือโปรตีนเกษตรก็อร่อย ในพริกแกงก็ใส่เกลือหรือกะปิเจ